دیل بلاسی
آنتون چئخوف
چئويرن: آزاد ياشار
سحر يالتادان گئري دؤنموش جاوان خانيم ناتاليا ميخايلوونا ناهار سوفرهسينده ديل-بوغازا قويمادان ارينه کريمين گؤزلليکلريندن بحث ائديردي. بوندان خوشحاللانان اري ايسه آروادينين حئيرانليق دولو اوزونو نوازيشله سوزهرک اونو دينلهيير و آرا-سيرا سواللار وئريردي…
- دئييرلر آما اورالاردا يامان باهاچيليقدير؟ - دئيه سؤزآراسي اري خبر آلدي.
- نئجه دئييم سنه؟ آ-آ-تام، منجه بو باهاليق صؤحبتي چوخ شيشيرديليب. اونا قالسا، يقين هئچ " شئيطان " آدلي مخلوق دا دئييلنلر قدر قورخونج دئييل. مثلن، بيز يولييا پئتروونا ايله گونو يگيرمي بئش ماناتا چوخ راحات و خودماني اوتاق کيرايهلهميشديک. عزيزيم، ياشاماغي باجارماقدان چوخ شئي آسيليدير. البتته، اگر کؤنلوندن هارا ايسه داغلارا… مثلن، آي-پئترييه گئتمک کئچيرسه، اوندا سن، آيدين مسله دير کي، اؤزونه بلدچي و آت کيرايهلهييرسن و اوندا، سؤزسوز کي، خرجين آرتير. هم ده دهشت آرتير! آما، واسياجان، اورالاردا داغلار دا داغدير ها! تصوورونه يوکسک، چوخ يوکسک داغلار گتير، حتّی کيلسهدن ده مين دفعه اوجا داغلار… زيروهلري دومان ايچينده ايتيب-باتان، اتکلرينده ايسه نهنگ قايالار… و شام آغاجلاري بيتن… ائه، ايندي اورالاري تصوورومده جانلانديرماغا دا عاجيزم!
- هه، بير ده… سن بوردا اولماياندا من ژورناللاردان بيرينده اورالارداکي تاتار بلدچيلر حاقدا يازي اوخوموشدوم… چوخ سيرتيقميشلار! يعني دوغرودانمي اونلار بو قدر عجايبديرلر؟
ناتاليا ميخايلوونانين اوزونه نيفرت دولو ايفاده چؤکدو، او، باشيني يئللهيهرک دئدي:
- غريبه -زاد دئييللر، عادي آداملاردير… بير ده کي، من اونلاري اوزاقدان، هم ده اؤتري گؤردوم… اونلاري منه گؤسترديلرسه ده، دوزو، بير او قدر ده فيکير وئرمهديم. آ-آ-تام، بوتون بو يونانلارا، چرکزلره، … حبشلره قارشي من هميشه اؤزومه بير آيريجاليق حیسي آشيلاميشام!..
- دئييلنلره گؤره، يامان شورگؤزدورلر.
- اولا بيلر! چونکي ائله لَچَرلر تاپيلير کي…
بو يئرده ناتاليا ميخايلوونا دهشتلي بير شئي خاطيرلاييبميش کيمي يئريندن ديک آتيلدي، بير مودت اريني اورکک باخيشلارلا سوزَندن سونرا اوزادا-اوزادا سؤزه باشلادي:
- هه، واسياجان، من سنه پو..و.. اوزغون قادينلار حاقدا دانيشاجام! آه، نئجه دهسيرتيليبلار اونلار! آشاغي، يا دا اورتا طبقه دن اولسالار، يئنه درد ياريدير، آما اصل کوبار قادينلار بو يولو سئچنده بيلميرسن کي، اونلارا نه دئيهسن! دوزو، اوردا گؤردوکلريمه هله ده اينانميرام، اصل رذالتدير! اؤلهنه قدر ده ياديمدان چيخماز! گؤرونور، اينسان اؤزونو بونجا دا آلچالتماغا قاديرميش… ائه، واسياجان، حتّی دانيشماغا دا چييرينيرم! ائله منيم رفيقم يولييا پئترووناني گؤتورک… ياخشي اري، ايکي دنه ده اوشاغي وار… يوکسک طبقهدندير، اؤزونو هميشه ملک کيمي آپارير - آما هئچ عاغلينا دا گتيرمزسن کي… آنجاق، آ-آ-تام، بيليرسن ده، بو صؤحبت ائنترئ نووس (فرانسيزجا: " اؤز آراميزدا " ) قالاجاق… آند ايچ کي، بونلاري هئچ کسه دانيشماياجاقسان.
- گويا منه بلد دئييلسن ده! البتته کي، کيمسهيه دئمهرم.
- سؤز وئريرسن ده؟ باخ ها، سنه گووه نيرم…
خانيم چنگلي يئره قويوب، چؤهرهسينهسيرلي بير ايفاده وئرهرک پيچيلتييلا سؤزه باشلادي:
- تصوور ائله کي… بو يولييا پئتروونا داغلارا گئديب… هاوا دا کي، کئفين ايستهين! او، اؤز بلدچيسييله ايرهليده گئدير، من ايسه بير قدر آرخادايام. هئچ اوچ-دؤرد وئرست يول گئتمهميشديک، بيزيم يولييا چيغيراراق، اللريني سينهسينه آپاردي. تاتار بلدچي ده، قادين يهردن يئره يومبالانماسين دئيه، اونون بئليندن ياپيشمالي اولدو… اؤز بلدچيمله گليب، اونلارين برابرينه يئتيشديم… سوروشورام کي: " نه اولوب بئله؟ نه هاراي-هشير سالميسان؟ " دئيير: " اوفف، اؤلورم! حاليم فنادير! بوردان او يانا بيرجه آدديم دا آتاممارام! " مني نئجه قورخوتدوغونو آنلاييرسان دا يقين کي! قاييداسان کي: " يوخ، ناتالي، هئچ گئرييه ده گئدن دئييلم! اينان کي، چوخ يوخ، بئله حالدا بيرجه آدديم دا آتسام - جانيم چيخاجاق، چونکي سپازمام توتوب! " سونرا دا مني و بلدچيم سولئيماني يالوار-ياخارلا، آند-آمانلا ديله توتدو کي، شهره دؤنوب، اونون اوچون دردينين تک درماني اولان " بئستوژئو داملالاري " گتيرک.
- دور، بير گؤروم… بير شئيي هئچ آنلاماديم… - دئين اري آلنيني قاشيدي. - آخي، باياق اؤزون دئدين کي، سن بو تاتارلاري ائلهجه اوزاقدان گؤروبموشسن، ايندي ايسه دوروب هانسيسا سولئيماندان سؤز دانيشيرسان.
آروادي ذرهجه اوتانمادان اوز-گؤزونو تورشوتدو:
- گؤردون، يئنه ده باشلادين سؤزومون باشينا ايپ سالماغا؟! بونو هئچ باشيم گؤتورمور ده! بو نه خيرداچيليقدير، آخي؟!
- يوخ، من هر دئييلن سؤزه ايليشميرم ائي… آما بو هاپ-گوپا نه حاجت وارميش - اونو آنلاميرام! سن آللاهين، يعني بونو… بونجا اؤرت-باسدير ائتمک نيينه لازيمدير آخي؟
آرواد لاپ هيککهلندي:
- همم! عجب ده کيشيسن آما! ايندي مني او سولئيمانا قيسقانيرسان، ائله مي؟ تصوور ائديرم، سن اؤزون او داغلارا بلدچي اولمادان نئجه گئدردين! چوخ علا تصوور ائديرم بونو! اگر اورالارداکي شراييطي بيلمير و آنلاميرسانسا، ياخشي اولار کي، ان آزي موملاياسان. موملا، موملا باري! اورالاردا بلدچيسيز بيرجه آدديم دا آتماق اولماز.
- البتته کي!
- اوندا بو گيجگيجي گولومسمهلريني ييغيشدير! من سنين اوچون يولييا-فيلان دئييلم… دوزدو، هئچ اونا دا حاق قازانديرميرام، آما من تامام باش..ش..قا… هرچند من ده اؤزومو اورادا اؤولييا کيمي آپارميرديم، آما هر شئيه بير حدد قويوردوم. سولئيمانين منيم يانيمدا حددي نَيدي کي، جيزيغيندان چيخا… هئچ قويارديم؟! محمدقول بعضاً بوتون گونو يولييانين ديزينين ديبينده اوتوروردو. من ايسه ساعات اون بير اولان کيمي: " سولئيمان! هايدي، دور گئت! " امريني وئريرديم. منيم اوزويوخا تاتاريم دا قالخيب گئديردي. هه-ه، آ-آتام، من اونون ايپيني ياخشيجا اليمه ييغميشديم… ائله کي گؤروردوم مندن پول-پارا، يا باشقا بير شئي ايستهدي، او دقيقه اوستونه شيغيييب: " نئجه، نئجه؟ نه-ه-ه دئدين؟ نه-ه-ه؟ " چيمخيريرديم، يازيق او آنداجا ساريسيني اودوردو… ها-ها-ها… واسياجان، اونون او فاغير گؤزلري کؤمور کيمي قاپقارايدي، سير-صيفتي - اصل تاباق، داورانيشلاري ايسه - سارساق و گولونج… من اونو اؤز اليمده باخ، بئله ساخلاييرديم! با-آ-آ-خ بئ-له-ه!
چؤرگين خميريندن دوزلتديگي توپو سوفره نين اوستونده اورا-بورا ديغيرلادان اري ميزيلداندي:
- تصوورومه گتيريرم…
- آخماقلاما دا، واسياجان! عاغلينا نهلر گلديگيني چوخ ياخشي آنلاييرام سنين! ايندي نهلر دوشوندويونو ده تخمين ائديرم. آما سني اينانديريرام کي، حتّی گزينتيده اولاندا بئله او، اؤز يئريني بيليردي. مثلن، بيز داغلارا و يا اوچانسو شلالهسينه يوللاناندا دورمادان اونا خاطيرلاديرديم: " سولئيمان، آرخامجا گل! باخ بئله! " او دا، زاواللي، هميشه بونا رعایت ائديردي… حتّی… ان خوش مقاملاردا دا آراميزداکي فرقي اونون باشينا قاخيرديم: " هر شئي بير يانا دورسون، سن منيم دؤولت موشاويرينين خانيمي، اؤزونون ايسه عادي تاتار اولدوغونو اونوتماماليسان! " ها-ها-ها…
آروادي قاققاناق چکدي، آما گؤزو ارينه ساتاشينجا تئز اوزونه اورکک بير ايفاده قوندوراراق پيچيلدادي:
- بس يولييا؟! آخ، او يولييايا نه دئييم من! البتته کي، واسياجان، بو معناسيز کوبار حياتيندان سيخيلان بيريسينين، کئچيجي ده اولسا، بير آز شيلتاقليق ائتمهيه، نازلانماغا دا حاقي چاتير. هئچ کيم بونو اينکار ائلهمير… شيلتاقليق دا ائت، اَيلن ده، کيمسه سني قيناماز، آما بونو اساس مقصده چئويرمک، حوققالار چيخارماق نه يه گرکميش؟ يوخ، نه دئييرسن دئ، من بونو آنلاماقدا عاجيزليک چکيرم! تصوور ائله کي، مني قيسقانماغا دا باشلاميشدي! عجب آخماقليقدير، دئييلمي؟ گونلرين بير گونو معشوقو محمدقول اونا باش چکدي… يولييا ائوده يوخ ايدي… من ده کيشيني اؤز اوتاغيما چاغيرديم… اوردان-بوردان بير آز صؤحبت ائتديک… بو تاتارلار، بيليرسن ده، چوخ مزهليديرلر! بير ده باخديق کي، آخشام دوشوب… غفلتن يولييا اوتاغا سوخولدو… بير منه هوجوم چکدي، بير محمدقولا… بيزه بير اوزلر گؤستردي کي… تفو سنه! آما من بئله شئيلري هئچ واخت جيدييه آلميرام، واسياجان…
واسياجان دا بير بوغازيني آريتلادي، سونرا قاشلاريني چاتدي، اوتاقدا وار-گله باشلادي. کينايه ايله گولومسهیهرک دونقولداندي:
- داي دئنن اوردا عمللي-باشلي کئف گؤرورموشسوز ده!
ناتاليا ميخايلوونا اينجيدي:
- باخ دا، عجب دوشوک شئيلر گلدي يئنه عاغلينا! بيليرم سنين او فيکريندهکيلري! اورگينه ده آنجاق قارا-قورا فيکيرلر گلر سنين! اودور کي، داها سنه هئچ نه دانيشماياجاغام! هئچ نه!
دوداقلاريني آجيقلا بوزَن قادين سوسدو.
کؤچورن: عباس ائلچین