تورانلی‌لارین توُرا بایرامی

خئیبر گؤی‌یاللی

قدیم تورکلر دونیانین بؤیوک بیر حیصه‌سینی احاطه ائدن اوزاق آلتایدان توتموش مرکزی اوروپایا کیمی بؤیوک بیر اراضیده یاشامیش و بشر مدنیتی‌نین اینکیشافیندا خوصوصی رول اوینامیشلار. دونیا مدنیتی‌نین ترقّی‌سینده تورکلرین رولو دانیلمازدیر. تورانین نوروز سیستمی‌نین یارادیلدیغی مکان‌لاردان اولماسی موباحیثه‌یه سبب اولا بیلمز. نوروز آسترونومیک حادیثه‌نین بیلاواسیطه عیانی تصدیقله‌دیگی بیر سیستمدیر. نوروز سیستمینی اؤزونده قورویوب ساخلایان، هله‌لیک ایلک یازیلی منبع اولان «اوئستا»نین توران موحیطینده یارادیلدیغی فیکری‌نین طرفدار‌لاری داها چوخدور.

يازان : عباس ائلچین یکشنبه ۱۴۰۲/۰۱/۱۳ |

توران نوروزون ایلکین وطنی کیمی

خئيبر گؤی‌ياللی

«تاریخ سومرده باشلاییر» - بو ایفاده گؤرکملی آمریکا سومرشوناسی س.ن.کرامره مخصوصدور. بو مشهور ایفاده تانینمیش سومرشوناسین کیتابی‌نین آدی‌دیر. زامان-زامان دانیلمیش، گیزله‌دیلمیش، تاریخین موختلیف قاتلاریندا مقصدلی شکیلده اوستو اؤرتولوب-باسدیریلمیش حقیقتین مردی-مردانه اعتیرافی‌دیر. گئجیکمیش بو اعتیرافین اوقیانوسون او تاییندان گلمه‌سی تاریخین بیر چوخ قارانلیق صحیفه‌لری‌نین اوزرینه ایشیق سالدی، بعضی حقیقت‌لری گئرچکجه‌سینه تصدیقله‌دی. آرتیق سومر‌لرین بشر مدنیتی‌نین ایلکین یارادیجی‌لاریندان اولما‌لاری دونیا تاریخینده بیرمعنالی اؤز تصدیقینی تاپیبدیر. تاریخین غوروردویولاسی بو سیویلیزاسیونونا صاحیب دورماق ایسته‌ین‌لر چوخ اولوبدور. دونیا مدنیتی‌نی تاریخینی عدالتله آراشدیران بیر چوخ عالیم‌لر سومر‌لرین تورکلرین اولو بابا‌لاری اولدوقلارینی تصدیقله‌ییر‌لر.

يازان : عباس ائلچین سه شنبه ۱۴۰۲/۰۱/۰۱ |

تورک میفولوژی‌سینده قوربان 

  اینسان و توپلوم حیاتینی ائتکی‌له‌ین عونصورلر آراسیندا اینانج‌لار اؤنملی بیر یئر توتور. شخصیتین مئیدانا گلمه‌سینده، عاییله فردلری آراسینداکی باغلارین مؤحکم بیر قورولوشا اوتورماسیندا، توپلوم عوضولری ایله اولان ایلیشکی‌لرین تشکیل ائدیلمه‌سینده، اینکیشافیندا و ایجرا ائدیلمه‌سینده اینانج‌لارین رولو بؤیوک‌دور.‌[1] 

  بیز بو مقاله‌میزده، ائورنسل بیر عیبادت اولان قوربانین تورک میفولوژی‌سینده‌کی یئرینی تثبیت ائده‌رک بو عیبادتین، گونوموزه نئجه عکس اولوندوغونو اورتایا قویماغا چالیشاجاغیق. 

يازان : عباس ائلچین شنبه ۱۴۰۰/۰۴/۲۶ |

یاشام آغاجی

 یاشام آغاجی قاورامین کؤکو تاریخ-اؤنجه‌سی دئییلن دؤورلره قدر اوزانان، باشدا آسیا شامانیست عنعنه‌لری اولماق اوزره، بیر چوخ عنعنه‌ده راستلانان بیر سمبول‌دور. 

يازان : عباس ائلچین دوشنبه ۱۳۹۹/۱۲/۱۱ |

آذربایجان میفولوژی‌‌سی 

آذربایجان خالقی‌نین تاریخی کؤکلری، ایلکین دونیاگؤروشو، ایبتیدایی معیشت طرزی، قدیم عادت-عنعنه لری، معنوی حیاتی نین باشلانغیجینی ترنّوم ائدن ادبی یارادیجی‌لیغی. آذربایجان میفولوژی‌‌سی احاطه‌لی سیاسی-ایجتیماعی فعالیت دایره سینده هله ده سیرلی قالیر و فولکلورشوناس‌لیق باخیمدان هرطرفلی آراشدیریلمامیشدیر.تورک میفولوژی‌‌سی نین بیر نؤوعودور. 

  عنعنه‌وی مدنیتین آرخایک المنت‌لری فولکلورشوناس‌لیغین بیر سیرا نظری پروبلم‌لری‌نین، خوصوصیله اولوشومو ایله باغلی مسله‌لرین حلینده اساس منبع‌دیر. ایبتیدایی اینانج لارین تحلیلی میفولوژی گؤروش لرین، ائله‌جه ده دیگر ایلکین دوشونجه فورمالاری نین تاریخینی آیدینلاشدیرماق اوچون بؤیوک اهمیت کسب ائدیر. میف، ریتوال، عادت-عنعنه لر و اینانج‌لاردان دوغان مراسیم نغمه‌لری موختلیف یؤنلو إتنیک پروسه‌لری تنظیم‌له‌مکله یاناشی خالقین اؤزونو موعین‌لشدیریب تاریخی پروسه‌‌لرده یئر توتماسیندا خوصوصی‌لشدیریجی لیک فونکسیونونو یئرینه یئتیریر. 

يازان : عباس ائلچین دوشنبه ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ |

تورک میفولوژی‌سینده اؤنملی سایی‌لار

دوکتور سهیلا ساریتاش

    سایی‌لار اسکی تورک اینانجی اولان شامانیزمدن باشلایاراق، ایسلامی و ایسلامیت سونراسی دؤنم‌لرده، تورک کولتورونده و اینانجیندا سایی‌لارین اؤنملی اولدوغو گؤرولمکده‌دیر. تورک میفولوژی‌سینده بعضی سایی‌لار قوتسال بیر اؤزل‌لیک داشیر. بیر، اوچ، دؤرد، بئش، یئددی، دوققوز، اون ایکی، قیرخ وس. سایی‌لارین میفولوژی‌‌ده چشیدلی آنلام‌لاری واردیر. تورک میفولوژی‌سینده اؤنملی یئری اولان یوخاریداکی سایی‌لارین فورمولیستیک اولدوغو و بیر چوخ کولتورده  ده راستلانیلدیغی گئرچکدیر. شامانیزمده سایی‌لارین تکرارلانماسی و وورغولانماسی سؤز قونوسویدو.

يازان : عباس ائلچین یکشنبه ۱۳۹۹/۱۱/۱۲ |